Bursa’nın Gemlik ilçesinde son günlerde meydana gelen depremler, bölgede yaşayan vatandaşlar arasında tedirginliğe yol açtı. Art arda gelen sarsıntıların ardından “Büyük bir depremin habercisi mi?” sorusu gündeme gelirken, Kandilli Rasathanesi dikkat çeken bir rapor yayımladı.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) verilerine göre, ilk deprem 3,9 büyüklüğünde ve 9,82 kilometre derinlikte saat 11.47’de meydana geldi. Bu sarsıntıyı, aynı gün saat 12.57’de 10,14 kilometre derinlikte gerçekleşen 4,2 büyüklüğünde ikinci bir deprem izledi.
Sarsıntılar, ertesi gün saat 13.57’de yaşanan 4,3 büyüklüğündeki üçüncü depremle devam etti. Bu depremin derinliği ise 12,91 kilometre olarak ölçüldü. Özellikle Gemlik, Orhangazi, Yalova ve İstanbul’da da hissedilen depremler, kısa süreli paniğe neden oldu. Pek çok vatandaş, sarsıntıların ardından ev ve iş yerlerinden çıkarak açık alanlara yöneldi.
Kandilli Rasathanesi, Gemlik merkezli bu depremlerle ilgili detaylı bir analiz raporu yayımlayarak kamuoyunu bilgilendirdi. Raporda, yaşanan sarsıntıların teknik özellikleri madde madde açıklanırken, depremlerin karakterine dair bilimsel değerlendirmelere de yer verildi.
Uzmanlar, bu tür depremlerin bölgedeki fay hatlarının hareketliliğine işaret ettiğini belirtiyor ancak her sarsıntının büyük bir depremin habercisi olmadığına da dikkat çekiyor.
İŞTE KANDİLLİ RASATHANESİ’NİN RAPORU
1. Deprem Bilgileri
02 Temmuz 2025 tarihinde Şahinyurdu-Gemlik (Bursa) (40.4597 K 29.1982 D) merkez üssünde yerel saat ile 13:57’de aletsel büyüklüğü ML 4.4 olan orta şiddette bir deprem meydana gelmiştir. Depremin odak derinliği 7.5 km olup sığ odaklı bir depremdir.
2. Depremin Şiddet Dağılımı
Depremin şiddeti, bir depremin yüzeyde yarattığı hasarın ve insanların hissettiği sarsıntının derecesini ifade eder. Tahmini şiddet haritasının hazırlanmasında Earthquake Loss Estimation Routine (ELER) programı kullanılmıştır. Deprem sonrası hazırlanan tahmini şiddet haritası depremin merkezinde şiddet değerinin Iₒ= V olduğunu göstermektedir.
3. Bölgenin Tektoniği, Depremselliği ve Deprem Tehlikesi
Bursa ilinde yerel küçük fayların yanında Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun İznik Gölü’nün güneyindenGemlik Korfezi’ne uzanan orta kolu ile Yenişehir-Bursa’dan geçen güney kolu bölgenin depremselliğini önemli ölçüde belirler. Bursa ilindeki önemli diri faylar Soğukpınarı, Ulubat, Mustafakemalpaşa, Orhaneli,Bursa, Barakfakı, İnegöl, Gençali, Zeytinbağı, Karacabey, İznik-Mekece ve Gemlik fayları olup, bölge ağırlılı olarak Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Batı Anadolu’nun Açılma
Rejimi etkisi altında karmaşık bir tektonik yapı göstermektedir. Tarihsel dönemde (M.Ö. 1800-M.S. 1900; Soysal ve diğ., 1981) Bursa il sınırları içinde şiddet değeri Io= IX-X olan depremler meydana gelmiştir. Ayrıca Bursa ilinin kuzeyinde Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun ana kolları üzerinde de şiddet değeri Io= IX-X aralığında olan hasar yapıcı depremler mevcuttur.
Aletsel dönemde (M.S. 1900-2025; büyüklüğü M≥4.0 KRDAE Deprem Katalogu) il sınırları içerisinde meydana gelen önemli depremlerin büyüklükleri M=7.0-7.9 aralığında olup, komşu il sınırları (Kütahya, Kocaeli, Çanakkale, Tekirdağ) içerisinde de büyüklüğü M≥6.0 olan hasar yapıcı depremler meydana gelmiştir. İl merkezine en yakın deprem 60 km. uzaklıkta olan 1928 İshaklar- Harmancık (Bursa) depremidir.
Türkiye Deprem Tehlike Haritaları yenilenerek, 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış ve 1 Ocak 2019 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. Yeni haritalar binaların deprem etkisi altında tasarımında esas alınacak deprem hareketlerini ifade etmek üzere hazırlanmıştır. Haritalarda dört farklı deprem yer hareketi düzeyi için en büyük yer ivmesi değerleri (PGA) ve spektral ivme (Sa) değerleri gösterilmiştir. Türkiye Deprem Tehlike Haritası için http://tdth.afad.gov.tr web sitesinden detaylı bilgi alınabilir.
4. Odak Mekanizması Çözümü
İlgili depremin odak mekanizma çözümü, bölgesel moment tensör ters çözüm yöntemi ile hesaplanmıştır. Bu deprem doğrultu atımlı fay türünde bir faylanma ile meydana gelmiştir.
5. Afete Hazırlık
Afetlere hazırlıklı olmak, can ve mal kayıplarını önlemek açısından büyük önem taşır. Vatandaşların afetlere hazırlık konusunda dikkat etmeleri gereken bazı temel adımlar:
• Riskleri önceden hesaplayın! Afet ve Acil Durum Planı yapın!
• Binanızın sağlamlığını kontrol ettirin!
• Eşyalarınızı sabitleyin!
• Deprem sırasında ve sonrasında neler yapacağınızı öğrenin!
Her bireyin kendi hazırlığını yapması, afetlere karşı toplumsal direnci artıracaktır. Büyük depremlerden sonra meydana gelebilecek Tsunami kıyı bölgelerde yaşayan vatandaşlarımız için risk oluşturacaktır. Çoğunlukla tsunaminin yaklaştığının ilk işareti büyük bir su dalgası değil, denizin ani olarak geri çekilmesidir. Bu nedenle, deniz kıyısındayken bir deprem hissettiğinizde ve/veya deniz çekilmesi gözlediğinizde tsunami tehlikesini hatırlayın ve hızlı bir şekilde yüksek
yerlere doğru gidip kıyılardan uzaklaşın. Açık denizde ve kıyıya dönemeyecek durumdaysanız mümkün olduğu kadar açık denize doğru gidin. Tsunaminin ilk dalgası geldikten sonra tehlikenin geçtiğini sanmayın; bazen sonraki dalgalar ilkinden daha büyük ve yıkıcı olabilir. İlgili kurumlar
“Tehlike geçti!” diyene kadar kıyılara yaklaşılmaması tavsiye olunur. Detaylı bilgi için KRDAE Afete Hazırlık Laboratuvarı’nın (https://ahlab.bogazici.edu.tr) sayfasını inceleyebilirsiniz.
